REVEST Laurenç

Laurenç Revèst nos passeja de valadas en valadas

Se actualament i pòt aver en Occitània un valent militant occitanista, es ben Laurenç Revèst. Dins lo domèni de l’aparament de l’identitat nacionala nòstra a gaireben tot fach e o fa gaireben tot, aquò dins planes sectors d’intervencion. Los trevats per Laurenç Revèst son talament nombroses que me vau pas azardar de los apertierar que, solide, n’oblidariái en camin.
Las qualitats de l’òme son sens nombre, mas a mon vejaire a lo malastre, coma fòrces occitanistas, d’èsser… lingüista. E pas qu’un pauc ! Es doctor en lingüistica e sa tèsi portèt sus lo dialècte vivaroalpin. Fa de decennis que ieu somii d’un occitanisme ont i auriá mens de lingüistas dialectològues e mai d’estandardizaires per dire de fargar una lenga comuna als Occitans. Rescontri tròp sovent de gents que me dison qu’an fach una temptativa per aprene la lenga del país ont vivon, mas que tre que se mainèron que caliá èsser lingüista per aprene l’occitan, getèron l’esponga e passèron a la bòxa o al rugbi (tanplan al iogà o a la petanca que la lista demòra dobèrta). Afortiguèron que de tot biais lor demorava lo francés per contunhar a viure en Occitània. Quantes ne perdèrem atal ?... Quantes ne perdèrem atal ?... Quantes ne perdèrem atal ?... (tres còps se vos plai)

Aquel libre de Laurenç Revèst sembla la seguida e la mesa en practica, o se volètz l’illustracion de sa tèsi. Lo librilhon publicat es aquí per balhar de carn als josdialèctes destriats per l’autor al moment del seu trabalh universitari. Los contes que balha son estat alestits « en s’inspirant del biais tradicional de contar ». E per qualqu’unes son estat « radobats a partir d’elements recuperats de la tradicion orala ». Tant val dire que l’autor faguèt aquí pròva de creacion literària per balhar a de josdialèctes una literatura escricha que fins ara possedissián pas. Es un trabalh que caliá certanament far e qu’ara serà pas pus de far. Me vau pas espandir mai sus la forma per, enfin, dintrar dins lo fons literari de l’òbra. De tot biais lo dilèma entre lenga iperdialectala e lenga estandard va èsser difinitivament e lèu clavat per l’escantiment de l’occitan. Alavetz, serèm alara totes d’acòrdi. Atal serà, a fòrça d’aver talament perdut de temps a espepissar la lenga puslèu que de l’aparar socialament e politicament. Çò que, siá dich en passant, es pas lo cas de Laurenç Revèst. Mentretant, cal pas èsser grand clèrgue per far una tala profecia. Basta pas que d’aver consciéncia de la realitat sociolingüistica.
Per çò qu’es de las pèças prepausadas per Laurenç Revèst, se tracha de tèxtes cortets que relatan sovent una legenda o un fach istoric. Los tèxtes son tras que plan engimbrats amb un sentit literari pròpri a la literatura orala. Se d’unes an pas completament l’estructura del conte tradicional, fòrces se n’acercan. A n’aquò se sentís que l’autor es acostumat al collectatge e a la frequentacion de çò que nos demòra d’occitan encara socializat dins qualques recantons del país. Las culturas sabentas e popularas de Laurenç Revèst son immensas e o sabèm dempuèi de temps talament l’òme interven de contunh dins de domènis divèrses. Sas coneissenças multiplas li permeton de poder alestir aquela mena de tèxtes brèus, talhats coma de joièls. De mercé a n’aquestes contes que d’unes revertan, ça que la, la simpla novèla literària, lo lector se passeja dins un país encantaire e pivelant, lo tot rendut possible de mercé a l’engenh d’un autor que presariam aver l’astre de legir mai sovent dins una lenga mai consensuala.
La màger part de las istòrias son plan viradas sul registre del conte tradicional que possedís una estructura, aquò se sap ara ben pro, universala. Aqueles contes son l’escasença de parlar, de far descobrir o de justificar qualques traches marcants d’un país en los trempant dins lo ferrat del fantastic. Pertot sus la planeta foguèt un temps, e es totjorn vertat d’uèi, que las bèstias parlavan. Tanplan charran entre elas, mas pòdon tanben, quand aquò ne vira, parlar als umans. Ne vòli per pròva aqueles contes de Laurenç Revèst que regaudiràn los pichons e los grands. En Gavotina coma endacòm mai, cada particularitat del relèu ten sa legenda ; cada roïna ten son mistèri pròpri ; cada rèc o riu carreja son fais d’embelinaments. Basta pas que d’escotar lo monde del país per las amassar. Çò que faguèt Laurenç Revèst amb paciéncia e intelligéncia per nos aprestar aquel polit florilègi de tèxtes tan brèus coma son denses.
Aqueles contes o novèlas an sovent, e quitament quasi totjorn, per tòca d’explicar un toponim. Laurenç Revèst es onomastician e cèrca sovent a conéisser las originas dels lòcs que treva. Alavetz, quand las coneis las nos balha e quand las sap pas, las imagina sul registre del conte tradicional. O fa quasi naturalament que l’autor coneis plan la tradicion literària orala del país. Un país fins ara pas pro conegut del demai d’Occitània.
Urosament Laurenç Revèst, per èsser un pedagògue competent e un occitanista consequent, nos a estalviat dins aquela òbra la tròp sovent indefugibla traduccion dins la lenga imperiala.
Pòdi pas acabar aqueste presentacion del libre sens balhar una brava capelada a l’illustritz de l’obratge, Na Elèna Gallo. Sos dessenhs son d’una grand diversitat e subretot d’unas colors que nos encantan.

Sèrgi Viaule per Lo Lugarn de 2022

« De valaias en valaas » de Laurenç Revèst. Edicions de l’IEO-CREO de Provença. Despaus legal : quatren trimèstre de 2021. 88 paginas.
Réalisation : William Dodé - www.flibuste.net | Graphisme www.charlottelambert.net | IEO Difusion - IEO/IDECO - ZA plaine St-Martin - 81700 Puylaurens Remonter Tornar pujar