La traduccion dau Romancero gitano engimbrada per Max Roqueta es çò que se pòt sonar una traduccion de poèta. Lei primiers romances revirats, e sus lo moment publicats dins Òc, son lo testimoniatge d’un moment clau de la poësia de l’autor dei Sòmis. Lo segond dei dos libres provesit d’aquel intitulat sortiguèt dei premsas de Castellvi, a Tolosa, per la colleccion « Messatges », en octòbre de 1942. Au temps que Roqueta escriviá e publicava sota lo nom de Lorca, dins Òc totjorn, un poèma en realitat sieu, « Lo banh de la luna », que trobariá sa plaça, ben mai tard, en 1988, dins la debuta dau Maucòr de l’Unicòrn. L’inspiracion e lei causidas formalas e estilisticas dei Sòmis èran pas abandonadas, e trobarián sei perlongaments en 1963, amb la publicacion, a sa seguida, dei quauquei peças que, compausant La Pietat dau matin, anavan donar son títol au recuelh entier. Mai un autre aspècte de la poësia de Max Roqueta èra ja en camin, que lo Maucòr recampariá mai tard, ne mostrant tot l’ample dins lo temps e dins la vida dau poèta. Un dei poèmas pus significatius sus aquò dau Maucòr de l’Unicòrn, lo « Romance de la grasilha » (ai p. 106-117 de l’edicion de 1988), èra ja estat publicat dins Òc a la fin de 1981 (nòva tieira, n° 12, decembre de 1981, p. 17-22). Pròva, podèm creire, que lo romance èra una dei fòrmas poëticas que Roqueta i èra especialament estacat, dins son òbra coma dins la de Lorca. Fau tanben apondre qu’un desenat d’ans aperabans, Jean-Marie Petit e Jean Tena avián publicat son Romancero occitan, obratge reeditat un desenant d’ans puèi. I mostravan, en prefaci a una rica antologia, que i aviá en occitan un repertòri popular de romances comparable a la tradicion dau romancero espanhòu e mai largament iberic, que son existéncia e son istòria èran estadas establidas per lo grand romanista Ramón Menéndez Pidal. La represa dei reviradas dins leis ans 1980 ò benlèu un pauc abans, coma la decision de traduire dins son entier lo Romancero, mai tanben Poema del Cante Jondo, Diván del Tamarit e Llanto per Ignacio Sànchez Mejías, tot aquò pareis ligat a l’elaboracion e a la publicacion dau Maucòr e a la re-descoberta, ajudada per leis recercas de Petit e Tena, que lo romance, coma Roqueta (e d’autres coma Bodon) n’avián agut l’intuicion, èra un biais d’escriure especialament ben acordat a la lenga d’òc.

Felip Gardy