Fa plan temps qu’aviam pas agut res a legir de Claudi Assemat. Èra pecat. Un pecat qu’aquel autor escrivesse pas pus sovent o siaguesse pas editat mai sovent. “Auda”, aqueste romanòt es un joièl de la literatura occitana. Es almens per tal que lo teni e los que me coneisson sabon que soi pas acostumat de dire quicòm mai que çò que pensi. D’ont mai se se tracha d’una òbra literària. I a pas de rason…

Claudi Assemat fa una escritura clara e jucosa a l’encòp. Tant val dire una escritura modèrna pel sègle qu’entemenam. Sap d’a plec rendre la carga emocionala de cada situacion. Se poriá quitament dire que son roman es un roman psicologic. Lo roman d’una societat escambarlada entre lo dich e lo non-dich. Ont unicitat de l’èsser uman a sempre de jogar amb l’espaci que lo demai de l’espècia li daissa. Cada destinada es unenca e cadun es rebalat d’un costat o de l’autre del camin sens gaire poder sortir dels rodals, e quitament dels ralhs quand la maquina es aviada a bèla velocitat. Sos personatges son a l’encòp simples e complèxes coma los que, al delà de la fenèstra dobèrta, travèrsan la carrièra al quiti moment ont escrivi aquestas regas. Paures d’eles, paures de nautres! La pulsion de vida al cuol, podem pas far mai qu’avançar e qualques còps dins de carrièras estrechas, se que non bòrnhas. A cadun de rebalar son fais de dramas e de misèrias. Es aquò que nos descriu genialament, a pinceladas finas, leugièras e subtilas, lo Claudi Assemat.

L’autor ne coneis un bèl bocin de l’umanitat. Una umanitat multipla e singulara, sempre prèsta a cabussar dins la bestialitat. Que poriá arrestar la pulsion de vida? La vida per caminar encara e encara se trufa plan dels tabós e autras contengéncias moralas. Coma diriá l’Autre la vida seguís son cors, e se li arriba qualques còps de se revirar, jamai farà pas repè. Non pas! Jamai la vida torna sus sas piadas amai se li pòt arribar de se revirar per las agachar. Qual sap se la destinada de l’Auda seriá tant excepcionala qu’aquò? Solidament pas. Es per aquò que l’òbra de Claudi Assemat es tan fòrta: cadun sentís la proximitat d’Auda. Cada legeire, la darrièra pagina virada, se pòt susprener a dobtar de n’aver coneguda una o doas, d’Auda.

Claudi Assemat es un escrivan del calibre del Paure Pau Gairaud. Un autor requist e consequent, aluserpit e prigond que s’ameritariá d’èsser tornar editat (mas semblariá que l’Institut d’Estudis Occitans age quicòm mai de pus important a far). Tal coma l’escrivan roergat, Claudi Assemat es capable de crear personatges de patiments patents. Personatges capables d’introspeccion e de projeccion. Amai per èsser materialament cortet, lo roman de Claudi Assemat es d’una densitat rarament egalada dins la literatura nòstra. Un còp acabada, l’òbra es pas prèsta d’arrestar sa passejada entremièg çò que nos poriá demorar de neurònas.