IEO Edicions
Las tòrnas de Giraudon (ATS 190)

Parution : 03/07/2010
ISBN : 9782859104733
288 pages
11 x 21 cm
13.50 €
Joan GANHAIRE
Las tòrnas de Giraudon (ATS 190)
une histoire de revenants...
L’exhumation de corps de soldats tués par les maquisards en 1944 apporte une curieuse surprise. Aux morts de la guerre entre les résistants et les troupes allemandes se rajoutent de nouveaux cadavres. pour résoudre le mystère, le commissaire Darnauguilhem devra patiemment dérouler le fil de vielles histoires et de drames passés afin d’arriver à la vérité d’aujourd’hui et faire parler les derniers témoins, après plus d’un demi-siècle de silence.
L’exumacion daus còrs de sodards alamands tuats per los maquisards en 1944 mena a una curiosa suspresa. Aus mòrts de la guerra entre resistents e tropas alamandas venen s’apondre de noveus cadabres. Pes esclarzir lo misteri, lo comissari Darnauguilhem deurá pacientament desbotjar lo fiau de vielhas istòrias e de dramas ancians que menen a la veritat d’auei, e far parlar los darriers tesmonh aprep mai de mieg segle de silenci.

Joan Ganhaire (en français Jean-Leopold Ganiayre), est un écrivain périgourdin qui écrit ses œuvres en occitan limousin. Il est né à Agen en Lot et Garonne le 21 mai 1941. Après avoir suivi ses études secondaires à Périgueux, il étudia la médecine à Bordeaux pour s’installer en Périgord où naquit sa vocation d’écrivain occitan. Il obtient le prix Jaufre Rudèl en 2001 avec son œuvre Lo viatge aquitan.
Joan GANHAIRE (en francés Jean-Leopold Ganiayre) es un escrivan perigordin qu’escriu sas òbras en lemosin. Es nascut a Agen en Òlt e Garona lo 21 de mai de 1941. Après aver seguit sos estudis segondaris a Peireguers estudièt la medecina a Bordèu per s’installar com mètge en Peirigòrd ont naissèt sa vocacion d’escrivan occitan. Obtenguèt lo Prèmi Jaufre Rudèl en 2001 amb son òbra Lo viatge aquitan.

"Aurá, las doas esqueletas son separadas, chscuna un pitit pilòt. Lo Komandant Hans Schmaland ten pus lo jòune Friedrich Hermann contre son parpalh per li clachar la mòrt que anava los far chancular dins lo crò nonmàs ‘chabat. Leu sur la prada, son apilotats los restas de Peter Kirchoffer, Georg Küchler, Franz Hessenbach, Albert Schultze, Oskar Weidinger… Lo grand Charles bada quauquaren. L’adjudaire Maurel fai quauques pas vers lo cròs badant d’ente venen de surtir las esqueletas. Eu sent sos piaus dau cagaçot, pertant bien ras, se pincar. Repetto, aclatat dins la fòssa, es ‘trapat a desgatjar la man d’un uechesme cadabre."
Revue de presse
Consulter Las Sèrgi www.jornalet.com, 12/01/2013
Las
L’autor, Joan Ganhaire, lo coneissèm. Es pas lo primièr vengut en literatura occitana. Es quitament un dels melhors autors contemporanèus nòstres. Los que legiguèron sos precedents obratges lo pòdon pas aver desbrembat. Es un autor tròp original e plan tròp dinamic dins son escritura per que marquèsse pas durablament sos legeires.

Dins aqueste libre torna prene lo personatge del comissari Darnauguilhem, Alexandre de son prenom. Aqueste obratge, es, plan solide, un novèl roman policièr. Un roman policièr que poriái qualificar de classic, tant es vertat que totes los ingredients del genre i son clauses: l’enigma e la seu tombada, la còlha policièra compausada d’elements eteroclites, las digressions umoristicas, e tot lo demai… Se sentís una escritura que s’espandís sus la pagina amb aisidesa, sostenguda per una percepcion e interpretacion populària de la societat actuala. Lo tot formulat dins un parlatge gargolhant, formiguejant d’idiomismes sempre plan sentits. La mena de parladura que conven al genre e que Joan Ganhaire semble se congostar de manejar pel pus grand plaser del legeire. L’art del roman policièr es tanben de passejar lo lector dins los travèrses societals los mai aguts e de los virar en derision. Çò que perven a far Joan Ganhaire amb, çò sembla, golardisa. La denóncia de fòrças nevròsis individualas o collectivas passan al crivèl de son imaginacion, sens portar de jutjament de valor, plan solide, qu’un roman policièr non sauriá èsser un libre de morala. L’umor es de longa present dins l’anament de la narracion. Pensi qu’es aquel biais de tractat de l’actualitat d’una societat donada que fa la qualitat del genre leterari. E lo roman policièr es pas un genre literari menor. Luènh d’aquí. I a pas qu’a véser totes los que pareisson mai o mens garrèls per se’n mainar.

Vau pas desflorar l’enigma qu’es fin finala pas que lo pretèxte per escriure sus las fachas e comportaments particulars a una vila, a una region. Grossir lo trach, lo subrelinhar, lo rendre vesedor al tucle e l’exagerar fins al riducule, tala es la gasanha de l’escrivan poliçardièr (convidi los lexicografes a relevar lo neologisme). Joan Ganhaire i capita remirablament dins aqueste obratge coma o faguent dins sos precedents.

“Las tornas de Giraudon” son un anar-tornar perpetual entre istòria e actualitat, entre passat e present. Es mai que tot l’escasença de parlar d’un parçan e de sos estatjants, de lor biais de s’acomodar los unes amb los autres. De coestatjar coma se ditz ara. Cadun sap qu’es pas totjorn aisit e l’artista n’aprofiècha, amb delectacion a tant qu’i far, per se trufar d’el e de sos semblables. Aquò’s aquò lo torn de fòrça que deu capitar l’autor de roman policièr. E Joan Ganhaire i arriba amb lo destacament e la fantasiá necessaris. Es quitament ausard dins l’engimbradura de la narracion. Una qualitat suplementaria a l’obratge qu’es pas la mendra.

Aqueste obratge a l’immens meriti d’èsser dins una lenga plena de trobalhas idiomaticas, mas, sens embestiar lo monde per de rasonaments a l’infinit sus la lenga, trapi, pasmens, que l’autor auriá pogut far mai modèrne puslèu que, qualques còps, s’embarrar dins un iperdialectalisme. Disi “far moderne” per dire de far tot simplament mai normalisat per fin de permetre una melhora intercompreneson al dintre de l’airal occitan. Siem pas mai a l’èra del felibritge ont lo jòc consistissiá a fa mai campanilista de lo vesin d’a costat. Se volem d’uèi una literatura de granda difusion, se volem far de la literatura occitana una granda literatura europèa, caldrà ben sortir de l’esparpalhament dialectal ont nos a embarrat lo colonialisme francés. Rebrembi en passant que los trobadors de Limosin, de Lengadòc, d’Auvèrnha o de Provença fasián sensiblament la meteissa lenga. Perqué ne seriá pas atal en segle XXIenc? D’ont mai amb lo mejan de comunicacion de tenem ara. Sabi ben pro qu’una normalisacion minimala de la lenga bastarà pas per far un granda literatura, mas caldrà ben començar per aquò.

A despart qu’aquela pichona resèrva, ça que la importanta per l’avenidor de nòstra cultura, aquelas “Tornas de Giraudon” son de legir se volem pas morir sens aver pres de plaser.
Sèrgi
www.jornalet.com, 12/01/2013
Retour au sommaire des articles
Réalisation : William Dodé - www.flibuste.net | Graphisme www.charlottelambert.net | IEO Difusion - IEO/IDECO - ZA plaine St-Martin - 81700 Puylaurens Remonter Tornar pujar